رنگ‌های به‌کاررفته در اتاق خواب می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت خواب و سطح استرس داشته باشند. تحقیقات نشان داده‌اند که برخی رنگ‌ها مانند آبی، سبز و خاکستری روشن قادرند به آرامش ذهن کمک کرده و خواب راحت‌تری را ایجاد کنند. در مقابل، رنگ‌های تند و پرانرژی مانند قرمز، نارنجی و زرد روشن ممکن است ضربان قلب را افزایش داده و ذهن را تحریک کنند و در نتیجه، کیفیت خواب را کاهش دهند. مغز انسان به‌طور ناخودآگاه به بعضی رنگ‌ها واکنش احساسی نشان می‌دهد و این مسئله روی میزان استراحت شبانه و حتی سطح استرس روزانه تأثیر می‌گذارد. رنگ‌های ملایم و خنثی اغلب تأثیر آرامش‌بخشی داشته و می‌توانند تولید هورمون خواب یا همان ملاتونین (Melatonin) را بالا ببرند. انتخاب درست رنگ برای اتاق خواب نه‌تنها بر عمق خواب مؤثر است، بلکه بر کیفیت استراحت و سطح انرژی روز بعد هم تأثیر می‌گذارد. حتی میزان نور و شدت رنگ‌ها نیز قادرند اثرات متنوعی بر سیستم عصبی و تنظیم هورمون‌ها داشته باشند. برخی رنگ‌ها برای کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب مناسب‌اند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند بی‌قراری، استرس و بی‌خوابی ایجاد کنند. در ادامه، ۵ فکت علمی و جالب درباره تأثیر رنگ‌های اتاق خواب بر کیفیت خواب و سطح استرس را مرور می‌کنیم.
۱- رنگ آبی آرام‌ترین رنگ برای اتاق خواب است و به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند
رنگ آبی یکی از آرامش‌بخش‌ترین طیف‌های رنگی برای اتاق خواب محسوب می‌شود و طبق تحقیقات، می‌تواند ضربان قلب و فشار خون را کاهش دهد. دلیل این امر آن است که مغز انسان به‌طور ناخودآگاه، آبی را با دریا و آسمان مرتبط می‌داند و این ارتباط سبب ایجاد احساس امنیت و راحتی می‌شود. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد افرادی که در اتاق‌های آبی می‌خوابند، به‌طور میانگین حدود ۷ تا ۸ ساعت خواب باکیفیت را تجربه می‌کنند. رنگ آبی همچنین تولید هورمون خواب یا ملاتونین را افزایش داده و ترشح کورتیزول (هورمون استرس) را کم می‌کند. حتی استفاده از روکش رختخواب و پرده‌های آبی نیز تأثیر مشابهی در آرامش ذهن دارد. بهتر است از تناژهای ملایم و روشن آبی نظیر آبی آسمانی یا فیروزه‌ای بهره گرفت، چون آبی‌های تیره ممکن است در بعضی افراد حس غم یا افسردگی را تشدید کنند. این رنگ برای کسانی که با اضطراب، بی‌خوابی یا استرس مزمن مواجه‌اند، یک انتخاب ایده‌آل به شمار می‌رود و به همین خاطر، بسیاری از طراحان داخلی آن را بهترین گزینه برای اتاق خواب می‌دانند.
۲- رنگ قرمز می‌تواند باعث افزایش استرس و بی‌خوابی شود
هرچند رنگ قرمز نماد هیجان و انرژی است، اما معمولاً برای اتاق خواب انتخاب مناسبی به حساب نمی‌آید. طبق پژوهش‌ها، رنگ‌های گرم و پررنگی مثل قرمز، قادر به تحریک مغز و فعال‌تر کردن سیستم عصبی هستند. این وضعیت ممکن است منجر به افزایش فشار خون و ضربان قلب شود که در نهایت، کیفیت خواب را پایین آورده و سطح استرس را بالا می‌برد. حتی مشاهده اشیای قرمز در فضای خواب می‌تواند فعالیت مغز را افزایش داده و روند به خواب رفتن را به تأخیر بیندازد. برخی مطالعات نشان داده‌اند افرادی که در اتاق‌های قرمز می‌خوابند، خواب سبک‌تری دارند و در طول شب بیشتر بیدار می‌شوند. البته استفاده محدود از این رنگ در جزئیات دکوراسیون یا کوسن‌ها ممکن است انرژی مثبت به فضا بیفزاید، اما نباید رنگ غالب اتاق خواب باشد. در صورتی که به رنگ‌های گرم علاقه دارید، بهتر است به سراغ تناژهای روشن‌تر و ملایم مانند صورتی چرک یا کرم با ته‌رنگ گرم بروید تا از تحریک بیش‌ازحد سیستم عصبی جلوگیری کنید. در غیر این صورت، ممکن است خواب بی‌کیفیت‌تر و استرس بیشتری را تجربه کنید.
۳- رنگ سبز ملایم می‌تواند احساس آرامش و تعادل ذهنی ایجاد کند
رنگ سبز هم از گزینه‌های ایده‌آل برای اتاق خواب محسوب می‌شود، چراکه در ایجاد تعادل ذهنی، کاهش استرس و بهتر شدن کیفیت خواب تأثیر چشمگیری دارد. سبز با طبیعت پیوند خورده و مغز آن را به‌عنوان یک رنگ متعادل‌کننده و آرامش‌بخش شناسایی می‌کند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند اتاق‌های سبز می‌توانند در کاهش اضطراب و بالا بردن حس راحتی مفید باشند. البته برای دستیابی به نتایج مثبت، بهتر است تناژهای روشن و طبیعی سبز مانند سبز زیتونی یا سبز پاستلی را به کار برد. رنگ‌های سبز تیره یا خیلی براق ممکن است محیط را دلگیر و سنگین کنند. حتی افزودن گیاهان سبز به دکوراسیون اتاق خواب، اثری مشابه در کاهش استرس و بالابردن کیفیت خواب دارد. این رنگ برای افرادی که از استرس بالا یا بی‌خوابی رنج می‌برند، بسیار کارآمد است. به همین دلیل در بسیاری از هتل‌های لوکس، استفاده از سبز ملایم در طراحی اتاق‌ها رایج است تا فضایی آرام‌تر برای میهمانان فراهم شود.
۴- رنگ خاکستری ممکن است باعث احساس خستگی و کاهش انرژی در صبح شود
خاکستری یکی از محبوب‌ترین رنگ‌ها در طراحی مدرن است، اما همیشه برای اتاق خواب بهترین انتخاب به شمار نمی‌آید. طبق بررسی‌ها، رنگ‌های خنثی و تیره مانند خاکستری، به‌ویژه اگر در تناژهای سرد باشند، می‌توانند منجر به احساس بی‌انگیزگی و خستگی شوند. افرادی که اتاق خوابشان خاکستری است، شاید صبح‌ها انرژی کمتری داشته باشند و دیرتر به روتین روزانه خود برسند. اگر خاکستری خیلی تیره به کار رود، احتمال افزایش حس افسردگی و انزوا نیز وجود دارد. البته اگر خاکستری ملایم و نسبتاً گرم با رنگ‌های دیگر نظیر سفید یا بژ ترکیب شود، فضایی آرامش‌بخش ایجاد می‌کند. برای پیشگیری از اثرات منفی رنگ خاکستری، می‌توان از وسایل دکوراتیو رنگی مثل کوسن‌های آبی یا سبز کمک گرفت تا فضا سرزنده‌تر شود. در مجموع، خاکستری هرچند زیبا و شیک است، اما بهتر است در کنار رنگ‌های دیگر استفاده شود تا اثر نامطلوبی بر خواب و سطح انرژی نداشته باشد.
۵- رنگ بنفش تیره ممکن است مغز را تحریک کرده و خواب را مختل کند
بنفش عموماً به‌عنوان نمادی از خلاقیت و جنبه‌های معنوی شناخته می‌شود، اما استفاده از آن در اتاق خواب می‌تواند اثرات گوناگونی به همراه داشته باشد. پژوهش‌ها حاکی است که رنگ بنفش، به‌ویژه در تناژهای تیره، می‌تواند فعالیت مغزی را افزایش داده و منجر به رویاهای شلوغ یا حتی کابوس‌های شبانه شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که در اتاق بنفش می‌خوابند، به‌طور متوسط کمتر از ۶ ساعت خواب آرام دارند. البته بنفش‌های ملایم نظیر بنفش یاسی یا اسطوخودوسی ممکن است تأثیر آرامش‌بخش‌تری داشته باشند. برای جلوگیری از تأثیر منفی بنفش تیره بر خواب، بهتر است از این رنگ فقط در بخش‌های جزئی دکوراسیون مثل روتختی یا وسایل تزئینی استفاده شود.
۶- رنگ زرد ملایم می‌تواند به ایجاد حس گرما و آرامش کمک کند
زرد اغلب با شادی و انرژی همراه است، اما تأثیر آن در اتاق خواب تا حد زیادی به شدت رنگ بستگی دارد. زرد پاستلی یا ملایم قادر است فضایی گرم و صمیمی ایجاد کرده و به تسهیل خواب کمک کند. طبق پژوهش‌ها، این طیف زرد می‌تواند حس خوش‌بینی و آرامش را بالا ببرد و برای افرادی که دچار استرس و اضطراب هستند، مفید باشد. در مقابل، زرد روشن و نئونی بیش‌ازحد تحریک‌کننده بوده و ممکن است سطح هوشیاری را بالا ببرد و خواب را مختل کند. همچنین، استفاده از زرد طلایی یا زرد شنی در کنار رنگ‌های خنثی مانند سفید یا بژ، تأثیر آرامش‌بخش این رنگ را افزایش می‌دهد. این گزینه برای کودکان یا سالمندانی که نیاز به فضایی گرم‌تر و دل‌نشین دارند، کاربردی است. بااین‌حال، اگر از زرد پررنگ و گسترده در دیوارها استفاده شود، تأثیر معکوس خواهد داشت و خواب را برهم می‌زند. بنابراین بهتر است زرد را به‌صورت رنگ فرعی در بالش‌ها، تابلوهای دیواری یا چراغ‌های کوچک به کار ببرید.
۷- رنگ سفید خالص می‌تواند احساس سردی و بی‌روحی ایجاد کند
سفید یکی از رایج‌ترین رنگ‌ها در دکوراسیون اتاق خواب است و حس مینیمالی و تمیزی را منتقل می‌کند. بااین‌حال، اگر از سفید خالص و بسیار روشن بهره ببرید، احتمال دارد فضا بی‌روح و حتی استریل به نظر برسد. بر اساس برخی تحقیقات، اتاق‌های تمام‌سفید ممکن است احساس سردی و کمبود راحتی را به وجود آورند و در نتیجه، بر آرامش ذهن و کیفیت خواب اثر منفی بگذارند. استفاده از طیف‌های گرم‌تر سفید مانند سفید کرمی یا سفید عاجی می‌تواند این مشکل را کاهش دهد. همچنین، ترکیب رنگ سفید با سطوح چوبی یا رنگ‌های گرمی مثل بژ و قهوه‌ای ملایم، حس گرما و آرامش بیشتری به فضا می‌دهد. سفید باعث می‌شود اتاق بزرگ‌تر و روشن‌تر دیده شود که برای فضاهای کوچک گزینه‌ای مطلوب است، اما اگر همه‌چیز کاملاً سفید باشد و عناصر گرم در طراحی وجود نداشته باشد، احتمال دارد اتاق سرد و یکنواخت به نظر برسد. استفاده از وسایل رنگی نظیر فرش، کوسن یا پرده‌های طرح‌دار در کنار رنگ سفید، جلوه اتاق را متعادل می‌کند.
۸- رنگ نارنجی می‌تواند حس گرما ایجاد کند، اما برای خواب چندان مناسب نیست
نارنجی از رنگ‌هایی است که حس گرما، انرژی و راحتی را به فضا القا می‌کند، اما برای اتاق خواب انتخاب چالش‌برانگیزی به حساب می‌آید. تحقیقات نشان داده‌اند رنگ‌های گرم مانند نارنجی می‌توانند حس خوش‌بینی و راحتی بیاورند، اما اگر بیش‌ازحد روشن باشند (مثلاً نارنجی نئونی یا پرتقالی)، قادرند فعالیت ذهن را تحریک کرده و ضربان قلب را بالا ببرند؛ وضعیتی که برای خواب مطلوب نیست. بااین‌حال، استفاده از تناژهای ملایم‌تر نارنجی مانند نارنجی خاکی یا هلویی می‌تواند فضایی دنج و گرم خلق کند. این رنگ اشتها را نیز تحریک می‌کند و به همین دلیل، در اتاق‌های غذاخوری و آشپزخانه‌ها بیشتر استفاده می‌شود. اما در اتاق خواب، اگر در کنار رنگ‌های خنثی مثل بژ یا کرم قرار گیرد، حس گرمایی ملایم ایجاد می‌کند بی‌آنکه بیش‌ازحد تحریک‌کننده باشد. توصیه می‌شود برای جلوگیری از اثر منفی نارنجی، از آن به‌عنوان رنگ فرعی در عناصر دکوراتیو مثل کوسن‌ها یا پرده‌ها استفاده کنید. در غیر این صورت، ممکن است باعث بی‌قراری و اختلال در خواب شود. برای علاقه‌مندان به رنگ‌های گرم، کار با تناژهای نرم‌تر نارنجی بهترین راهکار است.
۹- رنگ قهوه‌ای تیره می‌تواند احساس سنگینی و خستگی ایجاد کند
قهوه‌ای به‌عنوان یکی از رنگ‌های گرم و طبیعی شناخته می‌شود، ولی استفاده از تناژهای تیره آن در اتاق خواب، گاهی اوقات آثار نامطلوبی در پی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد رنگ‌های تیره‌ای مثل قهوه‌ای شکلاتی یا قهوه‌ای سوخته احتمال دارد حس سنگینی و خستگی ذهنی را به وجود بیاورند. این طیف می‌تواند فضای اتاق را بسته و یکنواخت نشان دهد و ممکن است صبح‌ها باعث کاهش انرژی و افزایش حس انزوا شود. البته اگر قهوه‌ای در کنار رنگ‌های روشن و گرمی مانند کرم، بژ یا طلایی به کار برود، فضایی دنج و آرامش‌بخش را می‌سازد. برای کم کردن اثر منفی این رنگ، استفاده از چوب طبیعی و نورپردازی مناسب نیز مؤثر است. هرچند قهوه‌ای تیره می‌تواند نوعی حس امنیت ایجاد کند، اما در برخی موارد موجب بروز احساس افسردگی و افت کیفیت خواب می‌شود. بنابراین در صورت تمایل به استفاده از قهوه‌ای در اتاق خواب، بهتر است آن را در کنار رنگ‌های روشن‌تر ترکیب کنید.
۱۰- رنگ فیروزه‌ای می‌تواند به تعادل ذهنی کمک کند اما در مقدار زیاد بیش‌ازحد تحریک‌کننده است
فیروزه‌ای آمیزه‌ای از رنگ‌های آبی و سبز است که در ایجاد حس آرامش و تعادل ذهنی مؤثر است. این رنگ را اغلب برای کاهش استرس و بالا بردن حس مثبت‌اندیشی در دکوراسیون داخلی به کار می‌برند. بااین‌همه، اگر میزان استفاده از فیروزه‌ای در اتاق خواب زیاد باشد، ممکن است باعث افزایش سطح تمرکز و تحریک ذهن شود که با خوابی عمیق و آرام تناقض دارد. پیشنهاد می‌شود این رنگ را در وسایل تزئینی، پرده‌ها یا روتختی‌ها به‌صورت محدود به کار گرفت. فیروزه‌ای می‌تواند خلاقیت را تقویت کرده و روحیه را بالاتر ببرد، اما تناژهای خیلی روشن آن ممکن است بیش‌ازحد جلب‌توجه کند. برای حفظ تعادل، می‌توانید فیروزه‌ای را با رنگ‌های خنثی نظیر خاکستری روشن یا سفید گرم ترکیب کنید. فیروزه‌ای برای کسانی مناسب است که به دنبال فضایی آرام اما با اندکی انرژی مثبت هستند. در ضمن، تلفیق آن با نورپردازی ملایم و گیاهان سبز، فضایی متعادل و آرامش‌بخش را به وجود می‌آورد. بنابراین فیروزه‌ای انتخابی خوب است به شرط آنکه میزان و تناژ آن را با دقت تنظیم کنید.
