سریال «تاسیان» جدیدترین اثر تینا پاکروان در شبکه نمایش خانگی است که با رویکردی تاریخی-عاشقانه ساخته شده و داستانی در دهه ۵۰ شمسی را روایت می‌کند. این سریال از همان ابتدا با استقبال مخاطبان و نقدهای مثبت و منفی روبه‌رو شد و توانست توجه بسیاری را به خود جلب کند. در ادامه نگاهی به این سریال خواهیم داشت و به نقاط قوت، ضعف‌ها، حواشی و ویژگی‌های آن خواهیم پرداخت.
خلاصه داستان سریال «تاسیان»
«تاسیان» داستان عشقی پرالتهاب را در سال ۱۳۵۶ روایت می‌کند. شیرین، دختری از یک خانواده متمول، دانشجوی ادبیات دانشگاه تهران است و علاقه زیادی به هنر دارد. در سوی دیگر، امیر که در چاپخانه کار می‌کند، به‌صورت اتفاقی وارد زندگی شیرین می‌شود و علیرغم فاصله طبقاتی تلاش می‌کند به «هر صورت ممکن» با او ارتباط برقرار کند و فاصله بین خود و عشق‌اش را کم کند. با جلو رفتن داستان، این رابطه در بستر تحولات اجتماعی و سیاسی آن دوران دچار چالش‌های متعددی می‌شود. شخصیت‌های مختلفی در این مسیر تأثیرگذار هستند و هر یک با گذشته و باورهای خود، داستان را پیچیده‌تر می‌کنند.
تاسیان یعنی چه؟
کلمه «تاسیان» ریشه‌ای گیلکی دارد و به معنای اندوه عمیق و غم فزاینده‌ای است که از دوری یا جدایی ایجاد می‌شود. این واژه تداعی‌کننده حسی از دلتنگی و بی‌قراری است، احساسی که به نظر می‌رسد در سراسر این سریال نیز جریان دارد. انتخاب این عنوان برای سریالی با محوریت عشق و جدایی در دل یک برهه تاریخی، نشان از رویکرد احساسی و عمیق کارگردان به داستان دارد.
تولید در حد توان فضای ظاهری آن زمان – اما واقعیات جامعه و کشمکش‌ها چه؟
یکی از نقاط قوت «تاسیان»، طراحی صحنه، لباس و موسیقی متن آن است. تینا پاکروان، که پیش‌تر با سریال «خاتون» مهارت خود در بازآفرینی تاریخ را نشان داده بود، این بار نیز تلاش کرده تا فضای ایران دهه ۵۰ را به شکلی باورپذیر به تصویر بکشد. از خیابان‌های تهران و فضای دانشگاه گرفته تا خانه‌های اشرافی و چاپخانه‌ای که امیر در آن کار می‌کند، همه جزئیات به‌دقت طراحی شده‌اند تا مخاطب را به آن دوران ببرند.
برای بازسازی فضاهای تاریخی، از ترکیبی از لوکیشن‌های واقعی و جلوه‌های ویژه استفاده شده است. دانشگاه تهران، خیابان‌های پرتردد آن دوران و حتی انستیتو گوته، که در آن زمان مرکز تجمع روشنفکران بود، در این سریال بازآفرینی شده‌اند. همچنین به شخصیت‌های مهم فرهنگی آن دوره، از جمله بهرام بیضایی و عباس کیارستمی، اشاره شده است که بر غنای تاریخی اثر افزوده است.
شاید برخی با دیدن ظاهرهای نزدیک به آن سال‌ها یا عینیت بخشیدن به برخی شخصیت‌ها به هیجان بیایند. اما از آنجا که تاریخ‌نگاری و به تصویر کشیدن تاریخ دانشی چندتخصصی است و نیاز به رهایی و آزادی وافری دارد، مسلما این کافی نیست.
چون سوال نسل کنونی و حتی نسلی که همان موقع زیسته، اطلاع از ظواهر پوشش و خیابان‌ها و مکان‌ها و نام‌ها قشر الیت دوران نیست. بلکه سوال اساسی آنها در مورد اندیشه‌ها و عملکردها و حقیقت وضعیت توده‌هاست. در شبکه‌های اجتماعی این ماه‌ها و سال‌ها به دشت قشر تحصیل‌کرده و روشنفکر آن زمان مورد انتقاد و حتی استهزا قرار می‌گیرند، بعید می‌دانم در وضعیت کنونی سریال بتواند نگاهی منطقی و معتدل به این حدیث داشته باشد.
اما مسلما آسان‌تر است که برشی کوچک از آن دوران در قالب یک داستان عاشقانه از نوع پسر فقیر و دختر خانواده توانگر را در بطن فضای شبیه‌سازی شده و برخی از حوادث انتخاب‌شده سیاسی و اجتماعی و التهاب‌های باز هم انتخاب‌شده قرار داد و سریال را دیدنی کرد.
ساده‌تر بگویم انتظار نداشته باشید که سریال در عمق به پاسخ‌هایی در مورد دهه ۵۰ پاسخ بدهد. در ادامه احتمال می‌رود که مانند خاتون تصورات و نیز مصالح و نیز خلاصه‌گویی به جای آنچه که بیننده ایده‌آلیست از سریال انتظار دارد حاکم شود.
اما اگر می‌خواهید عاشقانه‌ای در یک فضای متفاوت از فضای کنونی بدانید که زیاد هم چالش‌برانگیز نباشد، تاسیان برای شماست!
بازیگران و شخصیت‌ها
«تاسیان» با حضور بازیگران مطرحی همچون هوتن شکیبا، بابک حمیدیان، صابر ابر، نازنین بیاتی، مهران مدیری، پانته‌آ پناهی‌ها و مهسا حجازی توانسته ترکیبی از نسل‌های مختلف بازیگران را گرد هم بیاورد. نقش اصلی سریال، «شیرین»، توسط مهسا حجازی ایفا می‌شود که با این نقش فرصتی برای درخشش به دست آورده است. هوتن شکیبا نیز در نقش «امیر» حضوری تأثیرگذار دارد و توانسته در قالب شخصیتی پیچیده و کنش‌گر، باورپذیر ظاهر شود.
از دیگر بازیگران این مجموعه می‌توان به مهران مدیری اشاره کرد که در نقش دکتر رجب‌زاده، چهره‌ای متفاوت از خود به نمایش گذاشته است. بابک حمیدیان نیز با بازی در نقش جمشید، یکی از شخصیت‌های کلیدی داستان را برعهده دارد. ترکیب این بازیگران باعث شده است که تاسیان از نظر اجرا، سطح بالایی داشته باشد.
نقاط قوت سریال
۱. بازسازی در حد توان فضای دهه ۵۰
تینا پاکروان توانسته است با استفاده از طراحی صحنه، لباس‌ها، موسیقی و نحوه تعامل شخصیت‌ها، فضایی کاملاً متقاعدکننده از ایران پیش از انقلاب خلق کند. توجه به جزئیات باعث شده است که حتی کوچک‌ترین عناصر نیز حس نوستالژیک و تاریخی داشته باشند. که همین هم البته هدف انتقاد و نهی قرار گرفته و حتی در مقاطعی سرنوشت پخش سریال را تهدید مواجه کرده.
۲. داستان عاشقانه جذاب در بستر تاریخ
عشق میان شیرین و امیر، در حالی که در دل تحولات اجتماعی و سیاسی قرار گرفته، برای مخاطب کشش ایجاد می‌کند. این ترکیب میان احساسات فردی و تاریخ اجتماعی باعث شده است که سریال علاوه بر یک ملودرام عاشقانه، یک روایت تاریخی نیز باشد.
۳. موسیقی متن خوب
موسیقی سریال که توسط پیمان یزدانیان ساخته شده است، به حال و هوای عاشقانه و دراماتیک داستان کمک زیادی کرده است. این موسیقی با استفاده از سازهای کلاسیک و ملودی‌های تأثیرگذار، حس و حال خاصی به سکانس‌های مختلف می‌بخشد.
۴. بازی‌های خوب
حضور بازیگران مطرح و اجرای قوی آنها، یکی از اصلی‌ترین عوامل موفقیت سریال است. شخصیت‌های اصلی به‌خوبی پرداخته شده‌اند و بازیگران توانسته‌اند آنها را به‌شکلی باورپذیر اجرا کنند.
نقاط ضعف و نقدهای وارده به سریال
۱. مقایسه با سریال «خاتون»
برخی منتقدان بر این باورند که «تاسیان» شباهت زیادی به «خاتون» دارد و تینا پاکروان نتوانسته است از فضای نوستالژیک اثر قبلی خود فاصله بگیرد. این موضوع باعث شده است که برخی از تماشاگران احساس کنند که با روایتی تکراری روبه‌رو هستند.
۲. دیالوگ‌های گاهی بیش از حد مدرن
برخی مخاطبان معتقدند که لحن دیالوگ‌ها و نحوه بیان آنها بیش از حد به زبان امروزی نزدیک است و چندان متناسب با فضای دهه ۵۰ شمسی نیست. این مسئله می‌تواند باعث کاهش باورپذیری برخی سکانس‌ها شود.
۴. روند کند برخی صحنه‌ها
برخی مخاطبان معتقدند که برخی صحنه‌های سریال بیش از حد طولانی شده‌اند و از ریتم اصلی داستان کاسته‌اند. این موضوع ممکن است در قسمت‌های بعدی بر جذابیت سریال تأثیر بگذارد.
۵- ناممکن بودن ورود به نقد لایه‌های اجتماعی مختلف دهه ۵۰
که البته این شاید کار محققان و تاریخ‌نگاران باشد و توقع ما از اینکه یک سریال داخلی بتواند چنین کاری را حتی مختصر انجام بدهد، زیاد است. دست‌کم امیدواریم سریال وارد شعارزدگی و تغییر ابعاد رویدادها نشود و بتواند شخصیت‌ها را همچنان خاکستری ببیند.
اگر به داستان‌های عاشقانه تاریخی علاقه دارید، «تاسیان» می‌تواند یک انتخاب مناسب برای تماشا باشد، اما باید صبر داشت و دید که آیا در ادامه می‌تواند انتظارات را برآورده کند یا خیر.
