نشست هوش مصنوعی پاریس را می‌توان یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رویدادهای فناوری در سال‌های اخیر دانست، جایی که رهبران سیاسی، مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ فناوری و متخصصان برجسته‌ی این حوزه گرد هم آمدند تا درباره‌ی آینده‌ی هوش مصنوعی و چالش‌های پیش روی آن بحث و تبادل نظر کنند. این نشست نه‌تنها به عنوان نقطه‌ی عطفی در تلاش‌های جهانی برای هدایت این فناوری نوظهور تلقی شد، بلکه به عرصه‌ای برای رقابت قدرت‌های جهانی بر سر تسلط بر آینده‌ی دیجیتال تبدیل شد.
گام‌های تعیین‌کننده برای شکل‌دهی آینده‌ی هوش مصنوعی
این اجلاس به ابتکار امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، برگزار شد و با حضور چهره‌های تأثیرگذاری مانند سام آلتمن، مدیرعامل شرکت اوپن‌ای‌آی (OpenAI)، جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، و ژانگ گووچینگ، معاون نخست‌وزیر چین، همراه بود. هدف اصلی این نشست، تدوین مسیر مشخصی برای توسعه‌ی هوش مصنوعی در سطح جهانی بود تا ضمن بهره‌گیری از فرصت‌های این فناوری، خطرات احتمالی آن نیز کنترل شوند.
امانوئل مکرون در سخنرانی خود تأکید کرد که هوش مصنوعی به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحول در زندگی روزمره‌ی بشر تبدیل شده است. او گفت: «ما در میانه‌ی یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های فناورانه و علمی تاریخ بشریت هستیم. اگر این فرصت را از دست بدهیم، آینده را به کسانی واگذار خواهیم کرد که در این مسیر پیشگام شده‌اند.» مکرون همچنین خاطرنشان کرد که اروپا و به‌ویژه فرانسه باید نقش کلیدی و فعالی در توسعه‌ی این فناوری داشته باشند تا بتوانند از مزایای آن در حوزه‌های مختلفی همچون سلامت، آموزش، محیط زیست و فرهنگ بهره‌مند شوند.
چالش تنظیم مقررات؛ مسیر سخت اروپا میان نوآوری و نظارت قانونی
یکی از موضوعات اصلی این نشست، بررسی چارچوب‌های قانونی و مقررات مربوط به توسعه و استفاده از هوش مصنوعی بود. در همین راستا، اتحادیه‌ی اروپا اخیراً قانون هوش مصنوعی (AI Act) را به تصویب رسانده است که اولین مجموعه‌ی جامع مقررات در این حوزه محسوب می‌شود. این قانون با هدف کاهش خطرات احتمالی هوش مصنوعی و محافظت از حقوق بشر تدوین شده است، اما در عین حال برخی کارشناسان و مدیران شرکت‌های فناوری آن را مانعی برای نوآوری و رقابت می‌دانند.
در واکنش به این چالش، مکرون اعلام کرد که اروپا در تلاش است تا مقررات دست‌وپاگیر را کاهش داده و شرایطی را فراهم کند که نوآوری در این حوزه با چالش‌های غیرضروری مواجه نشود. او در این باره به تجربه‌ی بازسازی کلیسای نوتردام پس از آتش‌سوزی اشاره کرد و گفت: «ما توانستیم نوتردام را در مدت کوتاهی بازسازی کنیم، زیرا مقررات خاصی را برای تسریع این پروژه در نظر گرفتیم. رویکردی مشابه را باید در زمینه‌ی توسعه‌ی هوش مصنوعی، مراکز داده و سرمایه‌گذاری‌های فناورانه نیز اجرا کنیم.»
هنّا ویرکونن، کمیسر دیجیتال اتحادیه‌ی اروپا، نیز با اشاره به این مسئله عنوان کرد که قوانین فعلی باید اصلاح شده و کارآمدتر شوند تا از ایجاد مانع برای رشد کسب‌وکارها در این حوزه جلوگیری شود.
سرمایه‌گذاری‌های کلان؛ فرانسه در مسیر تبدیل شدن به قطب جهانی هوش مصنوعی
یکی از موضوعات مهم دیگری که در این نشست مورد بحث قرار گرفت، میزان سرمایه‌گذاری‌های کلان در زمینه‌ی توسعه‌ی هوش مصنوعی بود. امانوئل مکرون اعلام کرد که بخش خصوصی در فرانسه قصد دارد بیش از ۱۰۹ میلیارد یورو (۱۱۳ میلیارد دلار) در این حوزه سرمایه‌گذاری کند. این سرمایه‌گذاری عظیم قرار است در بخش‌های مختلفی همچون ایجاد مراکز داده، توسعه‌ی مدل‌های هوش مصنوعی و حمایت از استارتاپ‌های نوآورانه مورد استفاده قرار گیرد.
در همین راستا، شرکت مسترال (Mistral) که یکی از بازیگران کلیدی در حوزه‌ی هوش مصنوعی متن‌باز محسوب می‌شود، اعلام کرد که قصد دارد یک مرکز داده‌ی بزرگ در منطقه‌ی پاریس راه‌اندازی کند. همچنین، هاگینگ فیس (Hugging Face)، یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های متن‌باز در حوزه‌ی هوش مصنوعی، از همکاری گسترده‌ی خود با شرکت‌های فرانسوی برای توسعه‌ی پروژه‌های مشترک خبر داد.
ورود چین به رقابت جهانی؛ حضور پررنگ‌تر در صحنه‌ی هوش مصنوعی
برخلاف بسیاری از اجلاس‌های گذشته، این‌بار چین حضور پررنگ‌تری در نشست هوش مصنوعی پاریس داشت. ژانگ گووچینگ، یکی از مقامات ارشد دولت چین و از نزدیک‌ترین مشاوران شی جین‌پینگ، در این نشست شرکت کرد که این موضوع نشان‌دهنده‌ی عزم جدی پکن برای ایفای نقشی برجسته در رقابت جهانی هوش مصنوعی است.
شرکت دیپ‌سیک (DeepSeek)، یکی از شرکت‌های نوظهور و پیشگام در حوزه‌ی هوش مصنوعی، اخیراً مدل‌های قدرتمندی را معرفی کرده که نشان می‌دهد چین در حال تبدیل شدن به رقیبی جدی برای غول‌های فناوری آمریکایی مانند مایکروسافت و گوگل است. این موضوع نگرانی‌هایی را در میان سیاستمداران و فعالان فناوری در آمریکا ایجاد کرده است.
واکنش ایالات متحده؛ تأکید بر کاهش مقررات و افزایش رقابت‌پذیری
در این نشست، جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، در اولین سفر رسمی خود به خارج از کشور، موضعی کاملاً مخالف با رویکردهای اروپا اتخاذ کرد. او در سخنان خود تأکید کرد که قوانین سخت‌گیرانه می‌توانند مانعی برای پیشرفت هوش مصنوعی باشند و گفت: «ما به مقرراتی نیاز داریم که نه‌تنها مانع توسعه‌ی این فناوری نشوند، بلکه رشد آن را تسهیل کنند.»
از سوی دیگر، دونالد ترامپ نیز اخیراً اعلام کرده است که آمریکا باید در حوزه‌ی هوش مصنوعی به ابرقدرت جهان تبدیل شود و این بخش را به یکی از اولویت‌های اصلی خود تبدیل کند. او معتقد است که ایالات متحده باید از سیاست‌های تنظیمی سبک‌تری پیروی کند تا بتواند از رقبا، به‌ویژه چین، پیشی بگیرد.
اختلاف‌نظرها بر سر بیانیه‌ی هوش مصنوعی فراگیر و پایدار
یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات این اجلاس، امضای بیانیه‌ی هوش مصنوعی فراگیر و پایدار بود که بر اصولی مانند شفافیت، امنیت و مسئولیت‌پذیری در توسعه‌ی هوش مصنوعی تأکید داشت. این بیانیه که توسط ۶۰ کشور، از جمله فرانسه، چین، هند و ژاپن امضا شد، با مخالفت ایالات متحده و بریتانیا مواجه گردید.
دولت بریتانیا اعلام کرد که این بیانیه با منافع ملی این کشور همخوانی ندارد و سیاست‌های مستقل خود را در این زمینه دنبال خواهد کرد. ایالات متحده نیز با این استدلال که قوانین سخت‌گیرانه می‌توانند نوآوری را محدود کنند، از امضای این بیانیه خودداری کرد.
جمع‌بندی؛ همکاری جهانی یا رقابت برای تسلط بر هوش مصنوعی؟
نشست هوش مصنوعی پاریس نشان داد که همچنان یک اجماع جهانی درباره‌ی نحوه‌ی تنظیم و توسعه‌ی این فناوری وجود ندارد. در حالی که برخی کشورها به دنبال همکاری بین‌المللی برای تدوین چارچوب‌های قانونی و اخلاقی هستند، برخی دیگر، از جمله ایالات متحده و چین، تمرکز خود را بر رقابت و برتری در این حوزه گذاشته‌اند.
در نهایت، این نشست بیش از آنکه به یک توافق الزام‌آور جهانی منجر شود، نمایانگر اختلاف‌نظرهای عمیق میان کشورها در مواجهه با چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی بود. با این حال، تعهد اروپا به سرمایه‌گذاری‌های کلان و کاهش قوانین پیچیده نشان می‌دهد که این قاره قصد دارد جایگاه خود را در رقابت جهانی هوش مصنوعی حفظ کند.
